In de zaterdagcolumn van Floor Rusman in de NRC van deze week, haalt ze de Britse wetenschapsjournalist Philip Ball aan die laatst in het online tijdschrift Aeon het voorstellingsvermogen van de mens als ons unique selling point (USP) beschreef. Volgens Ball hadden we dus beter homo imaginatus kunnen heten. Niet alleen Ball beschreef deze eigenschap als uniek voor de mens, ook Yuval Noah Harari beschreef dit uitgebreid in zijn bestseller ‘Sapiens’. De mens is in staat om waarde te geven aan dingen die niet bestaan. Zo kennen we louter op basis van vertrouwen waarde toe aan briefjes van papier die we geld noemen. Nog sterker, een ongrijpbare digitale bankrekening bepaalt wat je wel en niet kunt kopen. En ook bedrijven bestaan bij de gratie van ons geloof daarin.
Apple is meer dan duizend miljard dollar waard…….. op papier. Maar wat is Apple eigenlijk? Een inschrijving in de Amerikaanse kamer van koophandel, kortom een tekst op een papiertje met een naam. En toch weet iedereen op aarde dat de eigenaren van Apple zich nagenoeg alles kunnen permitteren. Natuurlijk, Apple is meer dan dat. Het is inmiddels een hele hoop mensen die heel veel mooie en slimme dingen doen. Het zijn kantoren, fabrieken, winkels en nog natuurlijk mooie en slimme producten. Maar alles is ontstaan door ons voorstellingsvermogen en het vermogen van één man die zijn fantasie overbracht op zo’n beetje de hele mensheid. Alles van hoofd naar hoofd.
Maar wat ons boven het dierenrijk uit heeft laten stijgen, kan echter ook een nachtmerrie zijn. Letterlijk zelfs. Angst voor het ongewisse is niets anders dan het op hol slaan van onze verbeelding. De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest, is het bekende gezegde. Onze USP kan zich dus ook tegen ons keren. Het kan zelfs zover gaan dat we de meest vreselijke scenario’s verzinnen om onze overdadige verbeelding een uitweg te bieden. Maar wat misschien wel het meest tragische is aan deze fantastische eigenschap, is dat het zich soms niet laat beteugelen en mensen laat verdwijnen in een eindeloze tunnelvisie. Het vergt tenslotte veel verbeelding om daadwerkelijk te geloven dat alle regeringsleiders pedofielen zijn die kinderbloed drinken om jong te blijven en dat het hele netwerk daaromtrent door Hillary Clinton wordt bestuurd vanuit een keldertje van een pizzatent ergens op het platteland.
Soms slaat onze verbeelding dus op hol, als een galopperend paard. Floor Rusman beschrijft dat in haar lezenswaardige column als: ‘Je kunt je voorstellingsvermogen zien als een galopperend paard dat soms de weg wijst, en soms een onlogische afslag wil nemen. Wie niet wil ronddolen in een angstaanjagende fantasiewereld, moet dat paard in bedwang houden.’
We moeten dus leren emotioneel paard te rijden om af en toe de teugels aan te halen als onze fantasie met ons op de loop gaat. En onze omgeving moet ons daarbij helpen. Door gezond kritisch te zijn en ons af en toe een spiegel voor te houden. Want geestelijke gezondheid kan toxisch worden als de omgeving dat niet doet en bijvoorbeeld leiders naar de mond praat omwille van hun macht én de afhankelijkheid van die omgeving daarvan.
Zo heeft Poetin een keiharde spiegel nodig die hem laat inzien wat hij eigenlijk doet. Zijn paard is volledig los en galoppeert ongecontroleerd met oogkleppen op naar een waanbeeld. Zijn paard denkt zelfs dat het Pegasus is en kan vliegen naar die waanbeelden. Poetin moet onmiddellijk op emotioneel paardrijles en als dat niet gebeurt – en die kans is groot – moet je misschien wel de man van zijn paard scheiden. Dat is heftig, maar waarschijnlijk noodzakelijk. Maar kan dat?
Blijf gezond, steun Oekraïne waar je kunt en leer emotioneel paardrijden indien nodig.
Reactie plaatsen
Reacties