Als kind van de jaren zestig kan ik me nog goed herinneren dat we op de lagere school (zo heette de basisschool toen) geschiedenislessen kregen. Natuurlijk ook over WOII. Nog niet zo uitgebreid als later op de middelbare school, maar het was duidelijk dat ons groot onrecht was aangedaan door onze oosterburen en dat met name de Joden daar ernstig onder hadden geleden. En natuurlijk ging de sympathie naar de Joden, terwijl nog tot lang in de jaren zeventig en tachtig voetbalwedstrijden tegen Duitsland behoorlijk beladen waren. 

Natuurlijk was ik net zo boos als iedereen met normaal verstand. Maar het zou naïef zijn om te zeggen dat het onverwacht was. Door na zijn herstel van de eerste moordpoging met vergif, terug te gaan naar zijn Rusland, tekende Aleksej Navalny zijn eigen doodvonnis. Het was een soort uitgestelde zelfmoord. Hij wist het, hij wist verdomd goed tegen wie hij aan het vechten was. Hij wist dat hij het niet zou winnen. En toch ging hij, toch bleef hij lachen en liet het volk zien hoe corrupt hun leiders zijn. Hij liet ze virtueel over de miljardenpaleizen van de corrupte bovenlaag vliegen. Was het dapper of dom om terug te gaan? Of van beiden een beetje?