11 december - Nummers

Nummers

Op 8 december 2024 zag ik op social media een uit het hart gegrepen pleidooi van Ramses Nasr om de Palestijnen net zo serieus te nemen als de Joden destijds. Hij vroeg niet om iets onmogelijks, hij wilde slechts dat de Palestijnen menselijk behandeld zouden worden en niet als nummers.

Het bleek echter een pleidooi van een jaar eerder. Er was nog niets aan de situatie veranderd, eerder was die slechter geworden voor de Palestijnen, veel slechter.

Mensen mogen nooit een nummer worden. Mensen leven, bewegen, denken en vooral, mensen voelen. Dat gold voor de Joden in WOII, voor de zigeuners en andere minderheden in die tijd. Het geldt voor iedereen in Oekraïne, in Syria, Noord Korea, Rusland en alle andere landen ter wereld. Het geldt dus ook voor de Palestijnen in Gaza en de Westbank. Er is en mag geen onderscheid zijn. 

Niemand is perfect, niemand is volledig onbevooroordeeld. Ik niet, jij niet. Ik ben hier geboren en jij daar. Allebei uit een moeder en een vader en allebei zijn we opgegroeid in een wereld die er al was, een wereld met een eigen achtergrond, eigen gewoonten en een eigen geschiedenis. Jouw geschiedenis is van jou maar ook van mij, net als de mijne ook van jou is. Jij bent niet beter, niet slechter, net als ik, want wij beiden zijn er nog geen deel van. Wij beiden zijn nog onbeschreven. Pas als wij ons alleen onze eigen geschiedenis laten opdringen zonder die van elkaar, kiezen we partij en maken we deel uit van die partij en niet langer van het geheel. Hoe veilig dat ook moge lijken, het creëert juist onveiligheid. Want dan wordt die andere partij iets anders en maakt het niet langer uit of ze een nummer worden. Wij zijn dan zelf de mensen en zij de nummers. Zij denken daar net zo over. Wij zijn dus ook nummers voor hen. Zo zijn alle mensen nummers geworden. 

De keuze kan ook anders zijn. We kunnen ook kiezen om ons geen historie te laten opdringen, geen religie, geen geboortegrondclaim en geen kleur, geen groepsoordeel, geen historische pijn. Geen partij te kiezen. Dan zijn we allemaal mensen en zijn er geen nummers. Maar dat is moeilijk en misschien zelfs haast onmogelijk voor 99,9% van de wereldbevolking. Initiële veiligheid, geborgenheid en sociale binding lijkt zo voor de hand liggend. Maar waarom kon Mandela het dan wel? En Jesus, waarom hij wel? En Gandhi, moeder Theresa? Allemaal mensen die we vereren en aan wie we een voorbeeld zouden willen nemen, maar het niet doen omdat we het niet snappen.

Ook zij maakten deel uit van een groep, een partij met historie, cultuur, gewoonten en vooroordelen. Alleen hebben zij ervoor gekozen om zich daar niet door te laten beïnvloeden en om hun eigen keuze te maken op basis van hun geweten en niet op basis van de regels van de groep. En dat zonder uit de groep te stappen. En ja, misschien word je verstoten, misschien sta je dan alleen. Totdat je ziet dat er anderen zijn zoals jij, die ook geen vooroordeel willen hebben, die van mensen geen nummers maken en die ook hun groepsveiligheid hebben opgegeven. Omdat het geweten sterker is.

Och, wat naïef, m’n beste. De wereld draait al lang niet meer om eerlijkheid, gelijkheid en geweten. Macht, belangen, geld en politiek hebben allang hun plaats ingenomen.  

Helaas is dat maar al te waar voor het grootste deel van de wereld. Maar waarom zijn er dan zoveel vrijwilligers om de minderbedeelden te helpen, waarom worden er miljoenen opgehaald als er ergens een ramp gebeurt? De meeste mensen deugen, schreef Rutger Bregman en hij heeft gelijk. De meeste mensen willen graag een betere wereld maar hebben geen idee hoe we die kunnen bereiken. Ze hebben zelfs geen idee hoe die betere wereld er dan uitziet. 

Wordt het niet eens tijd dat we ons concentreren op hoe die betere wereld er dan uit zou kunnen zien? En dan proberen om allemaal onze vooroordelen, onze historie en onze partijdigheid los te laten. En dan zonder te vechten proberen of we de wereld echt een beetje beter kunnen maken. Met respect voor alternatieven zonder ze te hoeven adapteren. In vrede en verdraagzaamheid. Jij op jouw manier en ik op de mijne.