Zaterdagochtend keek ik naar en documentaire over Yan Pei-Ming, een Chinese schilder, die al sinds zijn zestiende in Frankrijk woont. Hij maakt hele grote schilderijen die hij schildert met kwasten, bezems en af en toe met zijn handen. Prachtige werken waar de emotie van af spat. Meestal portretten van grote mensen uit de historie, zoals van paus Johannes Paulus, maar ook van zijn grote voorbeeld schilder Gustav Courbet, van zijn moeder en zijn versie van de Mona Lisa. Wereldwijd bekend en zijn exposities zijn te zien in o.a. het Musee d’Orsay, het Louvre en in het Petit Palais. Allemaal in Parijs, misschien wel omdat zijn doeken haast niet te vervoeren zijn. Zou zijn werk anders ook in Rusland hebben gehangen? Of in Noord Korea, Iran of in Gaza?
Terwijl ik kijk, hoor ik op de achtergrond het nieuws over de begrafenis van Aleksej Navalny in Moscow. Ook dat was een groot man. Een man met lef, met hoop, maar vooral met doorzettingsvermogen. Vermoord door een kleine man op een grote positie.
Vandaag kijk ik naar Buitenhof en hoor het interview van Twan Huys met Eva Hartog, hoofdredacteur Moscow Times. Natuurlijk beaamt ze dat het gisteren een gitzwarte dag was voor Rusland, maar tevens een dag van hoop en verwachting. Voor het eerst sinds lange tijd scandeerde het volk bij de begrafenis ‘Poetin moordenaar’, wetende dat het letterlijk levensgevaarlijk is om dat zelfs maar te denken. Tienduizenden Russen gingen de straat op om Navalny de laatste eer te bewijzen. Enorm dapper, want ze wisten niet of ze die avond weer thuis zouden zijn of dat ze in een politiecel zouden zitten. Voor honderden was dat helaas ook het geval en waarschijnlijk volgen er in de komende dagen, weken, maanden nog meer arrestaties op grond van de videobeelden van de in alle haast opgehangen camera’s.
Toch was het hoopvol dat het volk in die grote getallen van zich liet horen. Hoelang zal het nog duren voordat er werkelijk een volksopstand kan ontstaan? Yulia Navalnaya neemt de oppositierol van haar vermoorde man over, net zoals Svetlana Tichonovskaja, vrouw van de gevangengenomen oppositieleider van Belarus, Sergej Tichanovski, dat deed in 2020. Zij nam het toen in de verkiezingen op tegen dictator en knechtje van Poetin, Loekasjenko en won ruimschoots. Maar Loekasjenko bleef zitten en Svetlana moest het land ontvluchten omdat de dictator dreigde om haar haar kinderen te ontnemen en liet haar en passant ook maar veroordelen tot vijftien jaar cel. In dictaturen kan dat zomaar.
In een online interview met haar in hetzelfde Buitenhof, was misschien wel haar belangrijkste boodschap dat vrije democratieën niet alleen hun medeleven en veroordeling moeten laten horen, maar veel duidelijker moeten maken aan de dictators dat die een ‘red line’ zijn overgegaan en dat dat consequenties heeft. Welke? Ik weet het niet. De ultieme consequentie betekent misschien wel de ‘vernietiging van de beschaving’, zoals Poetin dat deze week noemde, toen Macron dreigde met ‘boots on the ground’ in Oekraïne.
Ik ben geen militair strateeg en waag me dus niet aan mogelijkheden of alternatieven. Maar één ding weet ik wel, als we Poetin en zijn vriendjes hun gang laten gaan, kost het ons vroeger of later onze vrijheid. Want machtshonger stopt niet bij de grenzen van het grote Sovjetrijk van weleer. Die stopt ook niet bij de grenzen van Belarus of bij die van Noord Korea. Die eindigt ook niet bij de grenzen van de Gazastrook of de Westbank. Machtshonger eindigt slechts bij de dood van de dictator. En dan nog maar alleen als het volk in grote getale in opstand is gekomen, of door beëindiging door een buitenlandse interventie. Anders neemt een volgende machtswellusteling het gewoon over en begint alles weer van voor af aan.‘
Yan Pei-Ming heeft prachtige schilderijen gemaakt van grote mensen uit de historie, uit zijn historie. Ik hoop dat Aleksej Navalny, Yulia Navalnaya en Svetlana Tichonovskaja daar nog ooit bijkomen en dat we hun agressors snel vergeten.
Reactie plaatsen
Reacties