Elke geschiedenis herhaalt zich. Soms duurt het tientallen of zelfs honderden jaren voordat een fenomeen zich herhaalt. Soms gebeurt het binnen een aantal jaren. Sommige cycli zijn tot een (economische) wetmatigheid verheven, zoals de varkenscyclus, die optreedt als er grote prijsschommelingen plaatsvinden op een bepaalde markt.
De menselijke hebberigheid reageert vrijwel direct als ze in de gaten hebben dat de prijs van een bepaald product stijgt. Onze impuls is dan direct meer produceren, ongeacht de eventuele consequenties. Als je vroeg in de cyclus zit, kun je er aardig aan verdienen. Ben je een late sukkel dan blijf je met je spullen zitten. De grootste groep zit meestal in de laatste categorie.
De vooroplopers zijn degenen die de signalen oppikken die nagenoeg altijd aan een verandering voorafgaan. Niet alleen oppikken maar er ook wat mee doen. Geloven in de signalen en durven investeren in de verwachting van verandering. De eerste gedocumenteerde bubbel - want daar mondt het vaak in uit - was de tulpenbollengekte in de 17e eeuw. Om de een of andere reden werden tulpenbollen in 1634 enorm veel waard om ook snel weer naar hun normale prijs terug te gaan. Enkele Amsterdamse families zijn er nog steeds van in goeden doen.
Het gaat er dus om dat je je ogen en oren goed openhoudt voor aankomende veranderingen. Dat geldt niet alleen voor positieve zaken als geld verdienen aan de traagheid van anderen, het kan ook gaan om waarschuwingen waarvoor we onze oren niet moeten sluiten.
In 2015 gaf Bill Gates een vlammend betoog tijdens een TED-talk over de gevaren van een corona-achtig virus, dat mogelijk zou komen. Hij riep leiders van de wereld op om zich voor te bereiden op wat weleens een wereldwijde pandemie zou kunnen worden met alle negatieve gevolgen van dien.
In datzelfde jaar kwam het tweede boek uit van Yuval Noah Harari, ‘Homo Deus’. Na zijn eerste bestseller ‘Sapiens’, was dit een must read voor iedereen die ook maar een klein beetje geïnteresseerd is in de mensheid en nieuwsgierig is naar onze toekomst. Honderduizenden hebben het gelezen. En ook al heb je het niet helemaal gelezen, tot pagina twintig zal iedereen het toch wel gered hebben. Daar beschrijft hij, bijna tot op detail, wat we beter moeten doen na de vele pandemieën die we al gehad hebben, maar specifiek na de ebola uitbraak in 2014. Hij beschrijft de verontwaardigde reactie van de wereld op het handelen van de WHO, op het handelen van Afrika (nu is het China) en het verloop van de besmetting.
Waarom weigeren we toch om te leren van het verleden? Hoewel Harari weliswaar aangeeft dat we de machteloosheid bij pandemieën voor het grootste deel hebben opgelost door slimme koppen in geavanceerde laboratoria, die vaccins en medicijnen ontwikkelen, is er op het gebied van leiderschap niets geleerd. We blijven als verstarde konijnen stilstaan, kijkend in de naderende koplampen. Zelfs nu zijn er nog idioten als Bolsonaro die de problemen weglachen. De meer dan 28.000 gezinnen die hun familieleden hebben verloren, lachen niet met hem mee.
Maar nou even eerlijk en in de spiegel. Heb jij alarm geslagen toen je Bill Gates hoorde in 2015? Heb jij voorzorgsmaatregelen genomen toen je bij pagina 20 was in ‘Homo Deus’? Ik denk van niet. Ik niet, in elk geval. Ik ben bang dat ik ook de tulpenmanie zou hebben gemist.
Maar ik lach niet, zoals Bolsonaro en praat geen onzin over bleekwater, zoals Trump. Ik verzin geen komplot theorieën die anderen alleen maar nerveus en onzeker maken. Ik neem geen zinloos risico door grote partijen te organiseren en ik was mijn handen zoals het hoort.
Er komt straks een tweede golf. Het is niet de vraag of die komt, maar wanneer die komt. In China is die al aan de gang, net als in Korea. We hebben dit virus helaas nog niet in bedwang. En wat gaan we dan straks doen? Onze miljarden zijn dan op. Wat hebben we geleerd van eerder pandemieën? Wat hebben we geleerd van de afgelopen maanden? Kunnen we nu niet beter ons spaargeld voorzichtig wegleggen en geen rare fratsen uithalen? Moeten we niet nu al kijken naar een economisch model dat het geld en de problemen eerlijk verdeeld zodat niemand helemaal wegzakt?
De miljarden vliegen ons om de oren, zowel nationaal als Europees. Ik ben erg voor een sterk Europa, maar dan ook echt sterk. Hoe gaan we die 500 miljard plus die 750 miljard zo slim mogelijk inzetten om er als één Europa en sterker uit te komen? Wegstrooien, zoals we tot heden hebben gedaan om een beetje tijd te rekken, lijkt me niet handig. Of kunnen we het inzetten als investeringen waaraan alle mensen kunnen meewerken voor een eerlijk salaris in plaats van een uitkering?
Kunnen we vast nadenken over de problemen van de (nabije) toekomst, zoals voldoende water, minder CO2, fijnstof en meer circulariteit? Wat als we daar ons geld nou eens in zouden investeren? Als het dan toch met alle geweld besteed moet worden om ons hachje te redden, laten we het dan op z’n minst verstandig doen. We hebben nu nog de tijd om erover na te denken. Straks niet meer en worden we wederom overvallen en is het weer huilie huilie.
Ik ben geen Bill Gates en spreek niet op TED. Ik ben geen Harari en heb geen wereldwijde bestseller geschreven. Ik ben slechts een eenvoudige criebelaar die zijn zorgen uit. Help me met het nadenken over wat we moeten doen om de echt grote klap te ontwijken. De klap die het licht uit de eens zo florissante economie zal slaan. Help!
Denk mee, blijf gezond en laat het niet aan anderen over! Elke dag telt!
Reactie plaatsen
Reacties