Het is onvermijdelijk om de discussie over racisme te missen. Het lijkt wel alsof de media het zien als een welkome afwisseling van de eeuwige corona onderwerpen van de afgelopen drie maanden. Terwijl het een onderwerp is dat helaas elke dag op de agenda zou moeten staan. Niet alleen vanwege de incidenten zoals recent in Minneapolis, maar omdat nog zoveel mensen er dagelijks mee te maken hebben.
Etnisch profileren is niet iets wat alleen de politie doet, we doen het allemaal. Blank, zwart, geel, rood, welke kleur dan ook. Allemaal hebben we een beeld van mensen die een andere huidskleur hebben dan wij. In elk geval zolang we die mensen niet persoonlijk kennen. Alleen heeft de ene partij meer macht en invloed dan de andere. Als er een donkere jongen in een dure sportauto aan komt rijden, is niet de eerste gedachte dat het waarschijnlijk een succesvolle advocaat van de zuidas is. Natuurlijk is dat ook afhankelijk van waar die jongeman rijdt. In Amsterdam Zuid zal de associatie er eerder zijn dan in Rotterdam Zuid. Die succesvolle, donkere, jonge advocaat heeft echter altijd iets uit te leggen. Zowel in het ene Zuid als in het andere Zuid.
Als oudere, witte man met een lichte neiging tot obesitas, val ik ook in een categorie. Of dat nu een verhoogd coronarisico is, een potentieel hart- en/of suikerpatiënt of die van een voetbalhooligan, je past altijd wel ergens in. Ik word er echter niet op straat mee geconfronteerd. Ik word niet aangehouden vanwege mijn kledingmaat of welk ander uiterlijk kenmerk dan ook. Mijn etniciteit heeft geen consequenties voor mij op straat of als ik een baan zoek of waar dan ook.
Tenminste niet hier in Nederland. Nog niet zo heel lang geleden was ik in Mumbai, India en bezocht daar de sloppenwijk ‘Dharavi’. Daar in je eentje lopen als normaal geklede witte man, zelfs zonder zichtbare portemonnee in de achterzak, is niet alleen vragen om moeilijkheden, het is een zekerheid van problemen. Overigens moet ‘onze’ jonge zwarte advocaat van de Zuidas dat ook niet doen, hoewel hij waarschijnlijk iets langer onder de radar kan blijven als hij zijn kledingstijl aan de omgeving aanpast. Daar in ‘Dharavi’ word ik dus ook etnisch geprofileerd en voel ik mij niet welkom.
Pleit dit nu voor een afscheiding van elkaar? Blijf maar in je eigen buurt, dan heb je nergens last van, omdat we nu eenmaal altijd wat van elkaar vinden? Nee, het pleit voor iets wat veel moeilijker is. Het opschorten van je oordeel, of nog liever, jezelf afvragen of je überhaupt wel een oordeel zou moeten hebben. Maar waarom is dat zo moeilijk?
Onlangs keek ik naar het programma ‘Beruchte Sloppenwijken: Ewoud In De Ghetto’ op RTL5. Hij was in Kaapstad, Zuid-Afrika. De sloppenwijken zijn daar verdeeld tussen de diverse ‘gangs’. Het programma voltrekt zich geheel zoals je het kunt verwachten. Uitgeteerde, deels tandeloze, verslaafde, zwarte mannen, die praten over dood en verderf alsof het over een lastig beroep gaat, zijn ofwel lid van de ene, ofwel van de andere gang. Afhankelijk van waar je bent geboren of woont. Die geboorteplaats van de ene betekent de dood voor de andere, zonder verdere reden. En vice versa.
Deze (voornamelijk) mannen hebben geen bewust oordeel gevormd over de leden van een andere gang. Je geboortestraat bepaalt je oordeel, je haatgevoelens. Hooligans, maar dan 24/7 en zonder scheidsrechter, stuarts of politie. In een ‘oog om oog’ samenleving is er geen nuance. Daar is slechts de reactie op reactie op reactie. Elk rivaliserend bendelid is een potentiële dode voor de volgende nacht. Een leven is triviaal en telt niet mee. Daar is racisme niet gebaseerd op kleur maar volledig op afkomst. Zwart tegen zwart, straat tegen straat en bende tegen bende. Nooit een oordeel gevormd maar cultureel meegekregen bij geboorte. Kom daar maar eens vanaf.
Het racisme waar we op de Dam tegen protesteren is van een andere orde. Daar gaat het niet om je geboortestraat of je bende. Daar gaat het om het verlies van ons collectief geheugen. Nederland was letterlijk wereldkampioen slavenhandel. Wij financierden onze gouden eeuw met de levens van de gestolen zwarte mannen en vrouwen. Daar heeft Zwarte Piet of George Floyd niets mee te maken, maar zij zijn er wel het symbool van geworden. Daarom verzet ik me tegen de ver-slaaf-ing van Zwarte Piet of de verheerlijking van George Floyd, maar accepteer ik hen wel als symbool voor ons gebrek aan historisch besef en van het nog steeds bestaande racisme.
Want dáár heb ik wél een oordeel over. Het is (helaas) onze geschiedenis waar we liever niet over praten, die we liever wegstoppen, maar waar we juist van zouden moeten leren. Net zoals we wel over de WOII praten omdat ‘wij’ niet de schuldigen waren maar de slachtoffers, zo willen de slachtoffers van onze ‘oorlog’ tegen de Afrikanen van destijds, dat we erover praten en het niet benoemen als heldendaden en VOC-mentaliteit, zoals de hedendaagse neonazi’s nog steeds trots zijn op hun recente verleden.
Als we daar het hulpje van Sinterklaas voor moeten opofferen, lijkt me dat, eerlijk gezegd, geen culturele revolutie.
Blijf gezond en maak van elke dag een kleurrijke dag.
Reactie plaatsen
Reacties