Toen Eichmann werd geïnterviewd door een ex-SS’er in Argentinië, nog voordat hij werd gearresteerd, schijnt hij gezegd te hebben: ‘Ik heb nergens spijt van! Ik zal lachend in mijn graf springen in de wetenschap dat ik zes miljoen vijanden van het Rijk de dood in heb gejaagd.” [1]
Was Eichmann door en door slecht? Sloeg hij zijn vrouw en kinderen, haatte hij zijn moeder en schoot hij zomaar willekeurig mensen dood?
Nee, zo’n man was het niet. Hij werd volledig meegenomen in de toen geldende mores dat de Joden geen echte mensen waren en bovendien vernietigd moesten worden. Pleit hem dat vrij? Absoluut niet. Wat hij heeft gedaan is een regelrechte misdaad tegen de menselijkheid, zonder pardon.
Maar wat het wel aantoont is dat hij het slechte deed terwijl hij dacht het juiste te doen. In het zeer lezenswaardige boek ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman, wordt deze situatie beschreven [2] tegen het licht van de vraag of mensen van nature goed of slecht zijn.
Vraag nu een willekeurige voorbijganger, waar dan ook in Europa of Amerika, of Hitler goed of fout was, dan zal 99% aangeven dat hij hartstikke fout was. Toch was Hitler in het interbellum een zeer populaire leider van zijn land. Zwart-wit verkleurt dus kennelijk in de tijd.
Toen echter eenmaal duidelijk was wat de werkelijke bedoeling van het derde Rijk was, kwamen de onderdrukten in verzet. Zo zijn de meeste Deense joden gered door dapper en snel georganiseerd verzet. Ook in Nederland zijn veel joden gered (helaas zijn er ook veel omgekomen). Zonder verzet zouden ze niet gered zijn.
De Taliban in Afghanistan hebben hoogstwaarschijnlijk dezelfde sterke overtuiging als Eichmann destijds, maar dan over vrouwen. Vrouwen horen niet thuis in het maatschappelijke leven, hoeven dus geen onderwijs te volgen, mogen zelfs geen onderwijs volgen, enfin, u kent het rijtje; vrouwen tellen niet echt mee. Niet heel veel anders dan hoe de nazi’s dachten over Joden
Is het daarmee oké? Nee, natuurlijk niet, maar wel veel moeilijker om te bestrijden. Als de Taliban, net als Eichmann, het slechte doen, maar in de overtuiging dat ze het goede doen, moet je dus in verzet komen, want met discussiëren red je het niet. Zonder verzet wordt niemand gered.
Voorlopig zijn we echter weggelopen van het strijdtoneel. We hebben de slag verloren en de Taliban is weer heer en meester in Afhanistan. Net zoals in de periode ’96 tot ’02, zal er echter nu ook ondergronds verzet zijn van vrouwen die wel hun dochters stiekem onderwijs geven, die wel met elkaar de haren kammen en de nagels lakken. Verzet heeft altijd zin! Daarom is het nu de beurt aan de westerse inlichtingendiensten om mee te helpen om een ondergrondse op te bouwen in Afghanistan. Liefst voordat de Chinezen, de Russen of IS het van ons overnemen.
In Denemarken was het destijds Georg Ferdinand Duckwitz, de ‘bekeerde nazi’, die de Deense ondergrondse heeft gewaarschuwd voor de aankomende ‘zuivering’ door de SS. Dat deed hij omdat hij daadwerkelijk ‘bekeerd’ was van de jodenhaat door de standvastigheid en menselijkheid van de Deense regering en het Deense volk. Hij was, net als wij allemaal, ‘van nature wel oké’.
Communicatie, confrontatie, compassie en verzet, zijn de ingrediënten van heldhaftigheid, concludeert Matthew Hollander, naar aanleiding van een analyse van het bekende ‘schokmachine experiment’ uit 1961 van Stanley Milgram, een toen nog jonge psycholoog in Amerika (lees het na in Hoofdstuk 8: ‘Stanley Milgram en de schok-machine’ in het genoemde boek van Rutger Bregman).
Blijf aangeven wat voor ons normaal is, ga de confrontatie aan, trek een lijn tot waar je gaat en kom in verzet.
Dat is wat de wereld zou moeten doen. Blijf de Taliban confronteren met de andere kant van hun gelijk, maak duidelijk waar onze grens ligt en stel sancties enerzijds en beloon goed gedrag anderzijds. Dat is morgen niet opgelost, het zal veel tijd nodig hebben. Maar ook onder de Taliban zitten ‘Duckwitzen’. Maar elke dag die we aan de voorkant van het proces verliezen, kost veel meer tijd aan de achterkant.
Nu eerst redden wat er te redden valt en dan direct het verzet organiseren. Er zijn in Afghanistan vast ook wel ‘soldaten van oranje’, die het lef hebben om voor hun land te strijden. Laten we die zoeken, steunen en trainen om te vechten voor hun vrijheid.
Blijf gezond en kom in verzet als het moet.
[1] Geciteerd in: ‘The Adolph Eichmann Trial 1961’, in: Great World Trials, Visible Ink Press (1997), p. 332-337.
[2] ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman, hoofdstuk 8.4 en 8.5
Reactie plaatsen
Reacties