De zwarte piet discussie bestaat al veel langer dan de meeste van ons denken. Al in 1927 was er een proces rondom een donkere man die op straat zwarte piet werd genoemd. In 1930 had de ‘groene Amsterdammer’ een ‘neger-nummer’. In 1964 werd door Sinterklaas zelf afgesproken dat pieten niet langer dom moesten doen maar vrolijk. In 1968 lanceerde M.C. Grünbauer het ‘Witte Pietenplan’ en in 1994 werd het actiecomité ‘Zwarte Piet = Zwart Verdriet’ opgericht.
Kortom, Kick Out Zwarte Piet (KOZP) heeft een lange historie. De oplettende lezer merkt op dat die historie nog veel langer is. Die start namelijk bij de start van de slavernij in de oudheid, maar toch in elk geval bij de slavernij van zwarte mensen.
Slimme marketing
Toen in 2011 Zwarte Piet opnieuw als fenomeen ter discussie werd gesteld als symbool voor de slavernij, vond ik dat een briljante actie. Niet eerder had ik me er mee bezig gehouden en marketing technisch vond ik het slim om zo’n nationaal figuur te gebruiken. Als middel om een veel grotere discussie te voeren. Niet als doel! En daar begint mijn chagrijn. De racisme discussie moet gevoerd worden, en helaas blijvend. Maar het middel zwarte piet is nu doel geworden. En daar houdt het bij mij op. Voer discussie die gevoerd moeten worden. Ben eerlijk over de historie en probeer te corrigeren wat gecorrigeerd moet worden, maar voer de juiste discussie. Die over racisme en niet die over zwarte piet.
We zijn doorgedraaid
Maar we zijn als (inter) nationale gemeenschap volledig doorgedraaid. Iedereen die ook maar een kleur benoemd in elk willekeurig betoog, moet daarbij de verontschuldiging maken dat hij/zij er niets mee bedoelt. Als mevrouw Meiland vrouwen in burka’s pinguïns noemt, is zij direct haar overcorrecte sponsor kwijt, terwijl witte mannen in smoking of jacquet misschien wel elke dag pinguïns genoemd worden, zonder dat iemand zich daar druk over maakt. Het gaat mij hierbij niet om de uitspraak van mevrouw, daar mag iedereen van alles van vinden, wat mij betreft, maar om de reactie van de sponsor. Nog erger vind ik de reactie van de sponsor van de dochter, die eist dat zij zich distantieert van de uitspraken van haar moeder.
We zijn echt doorgedraaid en reageren op symptomen in plaats van op de onderliggende zaken. We moeten het niet langer hebben over zwarte piet maar over racisme en slavernij, we moeten het niet hebben over burka’s en pinguïns maar over discriminatie en we moeten ook de naam Kerstmaand niet veranderen in feestmaand, maar open staan voor meerdere culturen.
Culturele toe-eigening
Dat laatste is nog niet eens zo gemakkelijk. Het overnemen van gebruiken en kenmerken van andere culturen mag tegenwoordig ook al niet meer. ‘Cultural Appropriation’, ofwel ‘culturele toe-eigening’ is het nieuwe kolonialisme, volgens een steeds grotere groep. Culturele uitwisseling wordt negatief beoordeeld in plaats van dat het wordt gezien als acceptatie en appreciatie van andere culturen. Ik vind dat vreemd. Als ik lees dat Kim Kardashian gebasht wordt omdat ze vlechtjes in haar haar heeft die voorbehouden zouden moeten blijven voor Afrikaanse vrouwen, dan vind ik dat ver gezocht en zeiken om te zeiken. Als ik lees dat Katy Perry geen Japanse kleding aan mag, vind ik dat behoorlijk ver gezocht en zeiken om te zeiken. Als ik lees dat ook de modellen van Victoria’s Secret zich – met terugwerkende kracht tot 2010 (!) – niet mogen laten begeleiden door donkere mannen in oorspronkelijke Afrikaanse kleding, vind ik dat belachelijk en zeiken om te zeiken.
Victoriaanse culturele preutsheid
Het doet mij denken aan de Victoriaanse preutsheid in het grootste deel van de 19e eeuw toen vanwege de overdreven fatsoensnormen zelfs de tafelpoten bedekt moesten worden. Wij zitten nu in een tijd van Sociaal Culturele Preutsheid (SCP). Iedereen voelt zich vanwege het minste of geringste beledigd en schreeuwt dat van de daken. Bedrijven doen daar volop aan mee omdat hun imago een teer ding is geworden door de macht van de sociale media.
De werkelijke discussies raken daardoor op de achtergrond. Het is terecht dat we het hebben over de benaming ‘slaaf’ of ‘tot slaaf gemaakt’ want dat is wel een echt verschil. Het is terecht dat we het hebben over ons zwarte verleden als het over slavernij gaat. Het is terecht als we het hebben over standbeelden van ouden helden die niet altijd helden waren. Maar dan wel met het tijdsbeeld van toen voor ogen. Het is terecht als we het hebben over tolerantie m.b.t. religieuze verschillen. Maar dan wel een eerlijke en open discussie, waarbij jij mij mag zeggen wat je wilt en dat ik dat ook naar jou mag.
Want ik heb nooit slaven gehad en jij bent nooit ‘tot slaaf gemaakt’ geweest. Het waren onze verre voorouders in een andere tijd. We kunnen ook de historie niet herschrijven. We kunnen er wel van leren. Jij en ik, wij allebei en liefst zonder schelden en verwijten, want dan leren we niets.
Blijf gezond en laten we leren in plaats van vechten.
Reactie plaatsen
Reacties